Albanië 1994 (3), Bunkers

Als je aan Albanië  denkt, kan je niet om de bunkers heen, ongeveer 750.000 van deze betonnen afgetikte eierschalen stonden er in Albanië. Langs de landingsbaan van het vliegveld Rinas zag ik er tientallen. Ik had gehoord van deze betonnen koepeltjes. De eerste blikken die ik wierp vanuit het vliegtuig, maakten duidelijk dat het geen overdreven informatie was. Het leek of het land je er maar alvast aan wilde laten wennen. Weet, het is hier bezaaid met bunkers, het is niet anders, je doet het er maar mee. 
Het kostte dan ook geen moeite ze vast te leggen, je zag ze immers overal. Eigenlijk zoveel, dat het saai werd, ze leken in eerste instantie allemaal op elkaar. Uiteindelijk beperkte ik me tot de uitzonderingen.

De bunkers waren gebouwd in opdracht van Enver Hoxha, de Stalinistische dictator die regeerde van 1945 tot aan zijn dood in 1985. Heel de wereld was uiteindelijk zijn vijand. Elke individuele Albanees moest helpen het land tegen mogelijke indringers te verdedigen. Het leek erop dat elk huis zo'n geschut koepeltje in zijn tuin had.

Enkele van deze bunkers zagen er dreigend uit.

In het team van Artsten Zonder Grenzen ging het gerucht dat een radiostation een wedstrijd had uitgeschreven met de vraag: Wat te doen met alle bunkers in het land? Hoe zouden we op een goedkope en slimme manier van die betonnen littekens af kunnen komen? Ik meen dat er ook een geldprijs aan verbonden was.
Een van de Albanese chauffeurs van AzG had het volgende idee: we gooien ze allemaal in de Adriatische zee, asfalteren de hele boel......en dan.....rijden we met zijn allen linea recta naar Italië, het beloofde land! Gezien de hoeveelheid bunkers was dit helemaal geen gek idee. Maar ook vanwege de armoede die ik alom zag, kon ik begrijpen dat je eigenlijk alleen maar weg wilde uit dit ver achtergebleven Europese land.

Wat grotere bunkers waren soms bewoond.

Enkele jaren later was er de film L'America, over de grootscheepse uittocht van Albanezen naar Italië. Amerika, dat aan het begin van de vorige eeuw het beloofde land was voor Italianen.

Iemand beweerde dat deze bunkers zo beschilderd waren om bij mogelijke indringers de suggestie te wekken dat dit vrolijke strandparasolletjes waren. De versie dat ze door kunstenaars na de val van het regime onder handen zijn genomen vind ik een logischer verhaal.