De donkere kamer van Herman Zonderland Fotografie: Albanë 1994 (6), Mercedes

Als ik in Albanië ben, turf ik op een bepaald moment altijd de automerken die er rond rijden. Het areaal Mercedessen haalt immer een percentage van ± 65%. In 1994, toen de oorlog in Joegoslavië nog volop aan de gang was, had men in het oorlogsgebied behoefte aan wapens. Inmiddels had in Albanië het marktdenken zijn intrede gedaan, de wisselkoers in die tijd was één Kalasjnikov voor één Mercedes. Gek was het wel, Artsen zonder Grenzen leverde hulpgoederen, die werden door de plaatselijke bevolking vervoerd in een Mercedes.

Je auto op een onbewaakte plek achterlaten was niet verstandig. De kans dat er hier en daar accessoires afgeschroefd zouden worden, was groot. Uiteraard kon je langs de weg bij handelaren weer auto onderdelen kopen. Waar die onderdelen vandaan kwamen laat zich raden.

Een Mercedes afgeladen met hulpgoederen van Artsen zonder Grenzen.

Rijen voor eten zag ik nergens in Albanië, wel voor het kantoor waar men een kenteken kon aanschaffen. Na uren wachten heeft deze jongen eindelijk succes.

Op de tweede-hands automarkt, tussen Tirana en de havenplaats Dürres, kon je, voor weinig geld, de mooiste, redelijk nieuwe, auto's kopen. Het gerucht ging, vandaag gestolen in Amsterdam, morgen te koop in Albanië. Onvoorstelbaar wat daar te koop stond, daar kon ik alleen maar van dromen. Overigens zijn er nog vele Albanezen die dat dat nog steeds doen. Velen hebben na de val van het communisme de slag gemist.

Automarkt nabij Dürres. Inmiddels is deze opgeheven

Men vergaapt zich aan dit wonder van Duitse techniek op de automarkt nabij Dürres.

Als een soort aasgier zit deze auto onderdelen verkoper op het hek te wachten om zijn slag te slaan.

Als er al een verkeerswet is in Albanië, hoe je te gedragen in het verkeer, dan geldt voor de gemiddelde automobilist de wet van de sterkste. In tegenstelling tot 1994 staan er inmiddels op drukke kruispunten verkeerslichten, deze worden echter nog wel eens genegeerd. De hele infrastructuur is beslist niet ingericht op het massaal gebruik van de auto. Op de gekste momenten wordt er ingehaald, snel- en langzaam verkeer maakt gebruik van dezelfde wegen, oversteken doe je met gevaar voor eigen leven. Alcohol achter het stuur, officieel mag het niet, maar rekening houdend met de gemiddelde Raki consumptie, de nationale sterke drank, verklaart vele ongelukken. De grote hoeveelheid bermmonumenten langs de snelweg zijn stille getuigen van veel verkeersleed.