Albanië 1994 (5), Toiletpapier

Niets wist ik van Albanië toen ik er voor eerst naar toe zou gaan. Naast wat algemene informatie, las ik enkele boeken. Uiteraard twee van A. den Doolaard, 'De bruiloft der zeven zigeuners' en 'De herberg met het hoefijzer'. Het laatste boek fascineerde me enorm, het verhaal ging over bloedwraak, een fenomeen waar ik weinig van wist.
Zo las ik ook een aantal boeken van Ismaël Kadaré, op dat moment de enige in het Nederlands vertaalde Albanese auteur. Het boek 'Een breuk in april', kan ik iedereen aanraden. Nadat ik dat gelezen had, moest en zou ik ooit naar het noorden van Albanië. Ook dat boek verhaalt over de bloedwraak. Het is een prachtige en dramatisch liefdesverhaal, met tussen de regels door veel informatie over de Kanun, het wetboek van de bergen. Met dat wetboek werd in de afgesloten bergen recht gesproken. Naast vele wetten met betrekking tot erfrecht, familierecht, landrecht etc. uiteraard ook de regels rondom de bloedwraak. Het wetboek kan je overal in Albanië kopen, tweetalig, Albanees samen met  Engels. Nog zijn er Albanezen die willen dat er volgens de Kanun recht gesproken wordt.

Ismaël Kadaré was in dezelfde stad geboren als Enver Hoxha, in Girokastre, in het zuiden van Albanië. Kadaré had vele privileges in Albanië. Zo kon hij als een van de weinige  Albanezen naar het buitenland reizen. Er is veel geschreven over de band tussen hen beide. Kadaré had namelijk veel kritiek op Hoxha, lees bijvoorbeeld de roman 'Het dromenpaleis', maar hem is eenzelfde lot als vele politieke tegenstanders van het regime bespaard gebleven. Hoxha moet groot respect gehad hebben voor Kadaré's schrijverschap. 
Zelf was Hoxha ook een schrijver, of vond dat van zichzelf, met enkele tientallen publicaties op zijn naam. Deze staan vol met  holle socialistische retoriek. Geen daarvan heb ik gelezen, ze zijn ook niet in het Nederlands vertaald.
Toen ik in 1994 in Albanië was, zag ik de pagina's van zijn boeken alleen nog maar terug als toiletpapier en als een soort servet voor het presenteren van eten.

Een soort Turkse pizza, geserveerd in pagina's uit een boek van Enver Hoxha.

In 2010 heb ik een fotoreportage gemaakt van kinderen die in Shkodra, een stad in het noorden, gevangen zitten in hun eigen huis, omdat ze het risico lopen slachtoffer te worden van de vendetta met de rivaliserende familie.
Zie: http://www.zonderland.nl/frame.php?catId=20195

De bergen in het noorden heb ik inmiddels een aantal keer bezocht. Sowieso het dorpje Theth, daar waar A. den Doolaard zijn roman situeerde, 'De herberg met het hoefijzer'.
Zie de Facebook pagina over dit boek met veel informatie over alle internationale schrijvers die deze prachtige vallei hebben bezocht en beschreven.
Zie:https://www.facebook.com/EenFascinatieVoorTheth?ref=hl#